Lekcja WOP Klasa 6B 22/01/2022

 Temat: Turcy w Europie. Wojny Polski z Turcja. 

1. W XVII wieku oprócz Szwecji Rzeczypospolitej zagrażała również Turcja.

PRZYCZYNY WOJEN:  

• najazdy Tatarów podległych Turcji na Rzeczpospolitą oraz Kozaków podległych Rzeczpospolitej na ziemie tureckie, 
• ingerencja polska w spory wewnętrzne Mołdawii i Wołoszczyzny (księstw lennych Turcji),samowolne ingerowanie Polskich magnatów w obsadę tronu mołdawskiego,
• zaniepokojenie Turcji wzrastającym znaczeniem Polski w wyniku korzystnej dla niej wojny z Rosją,
• spalenie Warny (1620) przez Kozaków.

We wrześniu 1620 hetman Stanisław Żółkiewski próbował zapobiec inwazji tureckiej wyprawiając się do Mołdawii ( na czele znacznie słabszych sił), poniósł klęskę pod Cecorą. Zginął próbując powstrzymać ucieczkę wojsk Polskich.

WOJNY Z TURCJĄ W XVII WIEKU

 • 1620 klęska wojsk polskich pod Cecorą, śmierć Stanisława Żółkiewskiego 

• 1621 obrona Chocimia, zawarcie pokoju z Turcją

• 1672 Traktat pokojowy w Buczaczu – utrata Ukrainy oraz Podole z Kamieńcem i przymusowy haracz 

2. W 1672 roku Turcy wykorzystali chaos panujący w południowo – wschodniej Rzeczypospolitej i podporządkowali sobie Podole oraz część Ukrainy. 

3. W listopadzie 1673 hetman Jan Sobieski pokonał Turków pod Chocimiem. Było to kolejne wielkie zwycięstwo polskiego oręża nad Turkami.

4. W 1674 roku w uznaniu za zasługi na polu walki przeciw Turcji w Jan Sobieski czasie wolnej elekcji został wybrany królem Rzeczypospolitej.

Dnia 1.04.1683 roku Jan Sobieski podpisał z cesarzem Leopoldem I Habsburgiem układ, którego gwarantem został papież Innocenty XI: 

• w przypadku gdy Turcy napadną na Polskę bądź Austrię, to drugie państwo ma podjąć działania dywersyjne, 
• na utrzymanie wojsk polskich cesarz i papież wyasygnują subsydia pieniężne, 
• w przypadku gdy Turcy zaatakują Wiedeń lub Kraków, to drugie państwo musi ruszać na odsiecz.

5. Dnia 12 września1683 roku rozegrała się decydująca bitwa, w wyniku której sprzymierzone wojska polskie, austriackie i niemieckie pokonały Turcję i ostatecznie złamały jej potęgę.

O godzinie 18 Sobieski dał znak do rozpoczęcia generalnego szturmu. Bitwa trwała około 12 godzin, z tego przez 11,5 godziny odbywał się ostrzał artyleryjski przygotowujący atak. Szarża Sobieskiego zakończyła się w ciągu pół godziny. W nocy, w zdobycznym namiocie wezyra, król napisał dwa listy. Jeden do papieża Innocentego XI – ze słowami Venimus, vidimus et Deus vicit (Przybyliśmy, zobaczyliśmy i Bóg zwyciężył), drugi do małżonki, Marysieńki, zaczynając od słów: Bóg i Pan nasz na wieki błogosławiony dał zwycięstwo i sławę narodowi naszemu, o jakiej wieki przeszłe nigdy nie słyszały.

SKUTKI WOJNY 

• wyludnienie znacznych terenów i spadek liczby ludności, 
•  wzrost zacofania gospodarczego, 
• osłabienie pozycji Polski w Europie, utrata części ziem głównie na wschodzie i południu kraju, 
• zniszczenie miast, wielu z chłopów straciło domy oraz środki utrzymania, 
• kryzys odbił się również na polityce wewnętrznej państwa, które stało się areną walk konkurujących ze sobą magnatów, 
• wojny spowodowały osłabienie pozycji Polski w Europie. Jednocześnie państwa :Prusy , Rosja i Austria, stopniowo stawały się potęgami zagrażającymi Rzeczypospolitej.