kl. 6 język polski z 28 marca
Temat:
Średniowieczni rycerze.
Proszę przeczytać tekst „Rycerze, damy i Najświętsza
Panna” podr. s. 226- 230.
Odpowiedź pisemnie na pytania do tekstu.
1.W jakiej formie został zapisany tekst?
2.Co jest tematem tekstu?
3. Od jakiego wyrazu wywodzi się francuskie słowo
„chevalier” oznaczające rycerza?
4. Jak wyglądał rycerz i czym się na co dzień
zajmował?
5. Jakimi cechami musiał się odznaczać rycerz? Jakim
wartościom służył?
6. Jak się nazywali najbardziej znani rycerze?
7. Kim dla rycerza była dama?
8. Jaką rolę w życiu rycerza odgrywała matka Jezusa?
Kodeks rycerski - zbiór zasad etycznych, moralnych i zawodowych, którymi kierowali się rycerze.
Kodeks rycerski - zbiór zasad etycznych, moralnych i zawodowych, którymi kierowali się rycerze.
Kodeks rycerza doskonałego:
1.Jest wierny królowi.
2.Walczy w obronie Ojczyzny.
3.Jest wierny damie serca.
4.Jest odważny i dzielny.
5.Jest honorowy.
6.Gotowy na poświęcenie życia.
7.Jest waleczny.
8.Nigdy się nie poddaje.
9.Staje w obronie skrzywdzonych.
Proszę obejrzeć filmy
Dodatkowe informacje ma temat średniowiecza (nie
trzeba tego przepisywać, można zrobić notatkę)
Średniowiecze
- z łac. medium aevum, media aetas - wieki średnie.
Za początek średniowiecza w Europie uważany jest rok
476, czyli upadek Zachodniego Cesarstwa Rzymskiego. Za koniec średniowiecza
przyjmuje się najczęściej różne daty: wynalezienie druku przez Jana Gutenberga ok.
1450, zdobycie Konstantynopola przez Turków 1453, dotarcie Krzysztofa Kolumba do Ameryki 1492.
Początek epoki w Polsce przypada na czasy Mieszka I
(966 rok jako data przyjęcia chrztu), zaś koniec na XV wiek.
Łacina pozostawała przez długi okres jedynym
językiem, w którym tworzono dzieła literackie czy naukowe. Języki narodowe jako
narzędzie tworzenia pojawiły się dopiero w schyłkowym średniowieczu, by w pełni
rozwinąć się w następnej epoce. W Polsce po łacinie powstały np.: kroniki Galla Anonima z XII w. oraz kroniki
Wincentego Kadłubka z XIII w. Rozwój języka polskiego nastąpił wraz z
przyjęciem chrztu, kiedy to na Polskę zaczęła wpływać łacina.
W literaturze
średniowiecznej popularne były trzy główne wzorce parenetyczne (czyli wzory
postępowania w życiu): ascety lub świętego, rycerza oraz władcy.
1.Asceta/święty
Asceta jest to osoba, która wyrzeka się wartości doczesnych. Człowiekowi, który postanowił poświęcić swoje życie Bogu nie zależy na zdobyciu majątku, sławy czy też miłości rozumianej jako zaspokojenie swoich potrzeb. Dla ascety ważny jest tylko kontakt z Bogiem. Średniowieczni święci rezygnowali ze wszystkiego, rozdawali swój majątek i żyli w ubóstwie. Znani średniowieczni asceci to: św. Aleksy, św. Franciszek z Asyżu.
Asceta jest to osoba, która wyrzeka się wartości doczesnych. Człowiekowi, który postanowił poświęcić swoje życie Bogu nie zależy na zdobyciu majątku, sławy czy też miłości rozumianej jako zaspokojenie swoich potrzeb. Dla ascety ważny jest tylko kontakt z Bogiem. Średniowieczni święci rezygnowali ze wszystkiego, rozdawali swój majątek i żyli w ubóstwie. Znani średniowieczni asceci to: św. Aleksy, św. Franciszek z Asyżu.
2.Rycerz
Drugim wzorcem parenetycznym występującym w literaturze tej epoki był wzorzec rycerza. Rycerz powinien być mężny, uczciwy, odważny i religijny. Winien okazywać szacunek przeciwnikom na polu walki, pamiętając o zasadach etosu rycerskiego. Rycerz powinien także poświęcać się dla swojej wiary. Największym wyróżnieniem dla niego była śmierć na polu walki w obronie wiary chrześcijańskiej. Doskonałym przykładem tego wzorca parenetycznego jest Rolland z „Pieśni o Rollandzie”.
Drugim wzorcem parenetycznym występującym w literaturze tej epoki był wzorzec rycerza. Rycerz powinien być mężny, uczciwy, odważny i religijny. Winien okazywać szacunek przeciwnikom na polu walki, pamiętając o zasadach etosu rycerskiego. Rycerz powinien także poświęcać się dla swojej wiary. Największym wyróżnieniem dla niego była śmierć na polu walki w obronie wiary chrześcijańskiej. Doskonałym przykładem tego wzorca parenetycznego jest Rolland z „Pieśni o Rollandzie”.
3.Władca
Ostatnim wzorcem parenetycznym tej epoki jest ideał władcy. Panujący, podobnie jak rycerz, powinien być osobą odważną, mądrą, sprawiedliwą i religijną. Król powinien przede wszystkim dbać o to, aby jego poddani żyli zgodnie z zasadami etyki. Sam powinien przestrzegać zasad moralnych. Ważne jest także to, aby sprawował rządy tak, aby dobro ogółu było ponad wszystko. Przykładem dobrego władcy może być Bolesław Chrobry opisany w „Kronice” Galla Anonima.
Ostatnim wzorcem parenetycznym tej epoki jest ideał władcy. Panujący, podobnie jak rycerz, powinien być osobą odważną, mądrą, sprawiedliwą i religijną. Król powinien przede wszystkim dbać o to, aby jego poddani żyli zgodnie z zasadami etyki. Sam powinien przestrzegać zasad moralnych. Ważne jest także to, aby sprawował rządy tak, aby dobro ogółu było ponad wszystko. Przykładem dobrego władcy może być Bolesław Chrobry opisany w „Kronice” Galla Anonima.
Cechy
charakterystyczne architektury romańskiej (X-XIIIw.):
-
grube mury,
-
sklepienie kolebkowe (o kształcie walca, ciężkie, masywne) lub krzyżowe (dwie
skrzyżowane kolebki, tworzące krzyż),
-
prostota form,
-
mało zdobień, w kościołach jedynie rzeźby bądź płaskorzeźby,
-
budowle z zasady są obronne,
-
okna małe, wąskie jak strzelnice, położone wysoko, zakończone półkolistym
łukiem,
-
mroczne wnętrza,
- kamień głównym budulcem,
- kamień głównym budulcem,
-
ołtarz zorientowany na wschód (w stronę grobu Chrystusa).
Romański kościół św. Tomasza Kantuaryjskiego w opactwie cystersów w Sulejowie
Jako cechy
architektury gotyckiej można wymienić (koniec XII -XVIw.) :
- monumentalizm
budowli,
- kościoły
wysokie, smukłe, jasno oświetlone,
- akcentowanie
kierunków wertykalnych (w górę),
- sklepienie
krzyżowo-żebrowe,
- ostre
łuki,
- główny budulec w Polsce to cegła,
- główny budulec w Polsce to cegła,
- ogromne
okna, zajmujące często całe ściany, zakończone ostrym łukiem, wypełnione
witrażami (obrazami tworzonymi z kawałków kolorowego szkła),
- kościoły
zwykle trzynawowe (rzadko 5), nad głównym portalem zwykle mieściła się
rozeta (okrągłe okno z witrażem).
Kościół
Mariacki w Krakowie
Temat: Opisujemy witraż.
Witraż – ozdobne
wypełnienie okna, wykonane z kawałków kolorowego szkła wprawianych
w ołowiane ramki
osadzone między żelaznymi sztabami.
W
Europie pierwsze witraże pojawiły się w średniowieczu, w X wieku we Francji,
a także w Niemczech, skąd pochodzi najstarszy udokumentowany fragment witrażu –
tzw. okrąg z Wissenburga datowany na IX wiek. Rozkwit witrażownictwa nastąpił w
okresie gotyku.
Do
Polski technika ta trafiła dopiero w XIV wieku. Jednym z pierwszych i
największych ośrodków produkcji witrażu był Toruń.
Proszę
przeczytać tekst z zad. 2 na str. 231
Proszę
pisemnie odpowiedzieć na pytania
1.Kto
został przedstawiony na witrażu?
2.Kiedy
żył i z czego był znany?
3.Które
elementy wskazują na jego przynależność do stanu rycerskiego?
4.
Jakim symbole ozdobiono uzbrojenie?
5.
Co oznaczają purpura i złoty kolor na płaszczu postaci?
6.
Jakimi cechami (według ciebie) odznaczała się ukazana na witrażu postać?
Proszę
opisać witraż zamieszczony na str. 231.
Kościół
Najświętszego Serca Jezusa Chrystusa w Rypinie
Pierwszy witraż powstał w 1993 roku, przedstawia dzieło pt. Ostatnia
Wieczerza. Witraż usytuowany jest w centralnej części świątyni i zajmuje
powierzchnię 212 m², co sprawia, że jest największym witrażem sakralnym w
Europie i drugim co do wielkości w świecie. W całości został zaprojektowany i
wykonany przez rypińskich artystów plastyków Elżbietę i Andrzeja Bednarskich.
Proszę obejrzeć filmy
Jak
to jest zrobione? Witraże
Opowieści
gotyckich witraży
Zadania domowe (zaległe)
1. Napisz charakterystykę
Adasia Cisowskiego.
2. Przygotujcie
primaaprilisowy numer gazetki szkolnej.
3. Proszę napisać sprawozdanie z: (jeden temat do wyboru)
- Wycieczki szkolnej.
- Uroczystości szkolnej.
- Z jednego swojego dnia.
Proszę czytać lekturę
„Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi”.
Zaległe zadania domowe proszę wysyłać na aprzybylaknurek@wp.pl w temacie: zadanie domowe oraz imię i nazwisko ucznia