Lekcja WOP Klasa 4 B 09-05-2020
Temat: Romuald Traugutt i powstanie styczniowe.
WAŻNE TERMINY:
zabór rosyjski, branka, państwo podziemne, wojna partyzancka, zesłanie
1. Przyczyną powstania styczniowego był nasilający się rosyjski ucisk narodowy na Polaków.
Bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania styczniowego było ogłoszenie branki czyli nadzwyczajnego poboru do wojska przez Aleksandra Wielopolskiego. Poborem mieli zostać objęci wszyscy młodzi ludzie podejrzani o działalność konspiracyjną.
Powstanie styczniowe 1863 – 1864 to zbrojne wystąpienie przeciwko Rosji, największe polskie powstanie narodowe. Za jego początek przyjmuje się datę 22 stycznia 1863 roku.
2. 1. Wiosną 1862 r. na czele Rządu Cywilnego w Królestwie Polskim stanął ALEKSANDER WIELOPOLSKI, który przeprowadził kilka znaczących reform, m.in.
- wprowadził powszechne oczynszowanie chłopów,
- równouprawnienie Żydów,
- zreorganizował oświatę,
- założył Szkołę Główną Warszawską z polskim językiem wykładowym.
3. Powstanie styczniowe objęło swym zasięgiem Królestwo Polskie, a także Litwę, Białoruś oraz część Ukrainy.
4. Powstanie Styczniowe, zakończyło się wiosną 1864 roku okazało się wielką klęską dla narodu polskiego.
Wybuch i przebieg powstania styczniowego
- 22 stycznia 1863 roku Komitet Centralny Narodowy przekształcił się w Tymczasowy Rząd Narodowy i wydał Manifest, w którym wezwał obywateli do broni, ogłosił dwa dekrety uwłaszczeniowe. Ziemie mieli otrzymać na własność wszyscy chłopi ją dzierżawiący, a chłopi bezrolni mogli otrzymać ziemię w zamian za udział w powstaniu. Odszkodowanie dla właścicieli ziemskich miało zostać wypłacone przez skarb państwa.
- Plany powstańców- Chciano wyzwolić Płock, w którym miał się ujawnić Tymczasowy Rząd Narodowy. Powstańcy zaatakowali w 33 miejscach w łącznej sile 6 tysięcy. Niestety nie udało się osiągnąć zamierzonych celów ponieważ wojska rosyjskie skoncentrowały się w najważniejszych ośrodkach administracyjnych.
- Początkowo powstaniem dowodził Stefan Bobrowski, który był naczelnikiem Warszawy. Powstańcy mogli prowadzić jedynie walkę partyzancką ze względu na olbrzymią dysproporcję sił.
- W związku z wybuchem powstania Prusy zobowiązały się pomóc carowi w stłumieniu powstania podpisując 8 lutego 1863 roku konwencję.
- Powstanie styczniowe skupiło około 30 tysięcy powstańców, którzy walczyli z regularną 200 tysięczną armią rosyjską. Pierwszym dyktatorem powstania został przybyły z Paryża Ludwik Mierosławski, który 17 lutego przybył do Polski. Niestety po poniesieniu dwóch klęsk na Kujawach wkrótce opuścił kraj. Ofensywa wojsk rosyjskich zmusiła oddziały polskie do rozproszenia.
- w marcu 1863 roku do powstania przystąpili "biali"(obóz polityczny), którzy bali się dalszej radykalizacji powstania. Przedstawiciele obozu białych liczyli na interwencję mocarstw zachodnich w sprawie polskiej. Generał Marian Langiewicz odniósł dwa zwycięstwa w bitwach pod Staszowem i Pieskową Skałą(patrz mapa powyżej). 10 marca 1863 Generał Marian Langiewicz został obwołany dyktatorem powstania.
- 10 maja 1863 roku Tymczasowy Rząd Narodowy przekształcił się w Rząd Narodowy, a powstanie przekształciło się w demonstrację zbrojną.
- 17 października 1863 roku powołano kolejnego dyktatora powstania. Został nim wspomniany powyżej Romuald Traugutt.
- Organizacja państwa podziemnego była sytuacją wyjątkową na skalę światową. Na czele państwa stał Rząd Narodowy, który podzielony był na wydziały(ministerstwa)-spraw wewnętrznych, spraw zagranicznych, skarbu, wojny, prasy, policji.
- 2 marca 1864 roku car wydał ukaz uwłaszczeniowy dla Królestwa Polskiego, odciągając chłopów od powstania.
- 11 kwietnia 1864 roku zostali aresztowani przedstawiciele władz powstańczych z ostatnim dyktatorem powstania na czele Romualdem Trauguttem.
Znaczenie powstania:
- społeczeństwo polskie poniosło wielkie straty moralne, materialne i ludnościowe.
- na Polaków w zaborze pruskim i rosyjskim spadły surowe represje.
- pozytywną konsekwencją powstania było zakończenie procesu uwłaszczeniowego na ziemiach polskich, a przez to zapoczątkowanie tworzenia się nowoczesnego społeczeństwa polskiego.
PRACA DOMOWA.
Materiały do zapoznania się w podręczniku strony 99-103. Proszę o wykonanie ćwiczeń z zeszytu ćwiczeń ze stron 61 i 62 od numeru 1 do 6 włącznie.