J.polski, klasa 7, 16.03

 Temat: Powtórzenie zasad ortograficznych.

Na lekcji powtórzyliśmy podstawowe zasady ortograficzne:

Pisownia „ó”: 

„Ó” piszemy:

 1. Jeżeli wymienia się na o, e, a, np. a. popiół – popioły, b. szóstka – sześć, c. skrót – skracam

 2. Na początku następujących wyrazów: ósemka, ów, ówczesny, ówdzie 

 3. W zakończeniach: a. -ów (Kraków, kotów, pieców) b. -ówka (borówka, dachówka, klasówka

c. -ówna (Nowakówna) 

UWAGA WYJĄTKI: skuwka, wsuwka, zasuwka!

Pisownia „u”: 

„U” piszemy: 

1. W rzeczownikach zakończonych np. na: a. -un np. opiekun, zwiastun b. -unek np. ładunek, rachunek c. -unka np. opiekunka, piastunka d. -ulec np. budulec, hamulec 

 2. W czasownikach zakończonych np. na:

 a. -uje np. maluje, pracuje, żałuje 

b. -ujesz np. kierujesz, rysujesz, spróbujesz 

c. -uj np. pakuj, próbuj, żałuj 

 3. W zakończeniach bez okolicznika –uć np. knuć, kuć, pruć, psuć, snuć

 4. W zakończeniach zdrabniających np. : a. –uch ( dzieciuch) b. –unia( córunia) c. –uszek( maluszek) d. –uś( dziadziuś) e. –uśki( miluśk) f. –utki( złociutk) 

ZAPAMIĘTAJ: Na końcu wyrazu zawsze piszemy –u! 

Pisownia „ch”: 

„Ch” piszemy gdy: 

1. Wymienia się na sz np.: kruchy – kruszyć, ucho – uszko mucha – muszka, ruch – ruszać 

2. Na końcu wyrazów np.: dach, butach, duch, oddech, zuch (wyjątek: druh)

3. Po spółgłosce „s”, np.: scharakteryzować, schemat, schody, schylić się 

Pisownia „h”: 

„H” piszemy gdy: 

1. Jeżeli wymienia się na G, Ż, Z, DZ np.: a. wahać – waga b. druh – drużyna c. błahy – błazen, d. wataha – watadze 

 2. W rozpoczynających wyrazy cząstkach he, hi , ho, hy

3. Na początku wyrazu, jeżeli h może być opuszczone: Hanna – Anna, harfa – arfa 

 4. W wielu „hałaśliwych” wyrazach np. halo!, hura, hałas, huk, huragan 

5. Po spółgłosce „z” np.: zharmonizować, zhańbiony, zheblować

Pisownia „ż”

 1. Ż piszemy, gdy w wyrazie i w odmianie lub w formie pokrewnej zachodzą następujące wymiany:

 • Ż na DZ, przykłady: koleżanki – koledzy, księża – księdza 

• Ż na G, przykłady: książka – księga, odważnik – waga 

• Ż na H, przykłady: watażka – wataha, drużyna – druh 

• Ż na S, przykłady: niżej – nisko, węższy – wąski 

•Ż na Z,  przykłady: każę – kazać, obrażony – obraza 

• Ż na Ź (ZI), przykłady: zamrożony – mroźny, duży – duzi 

2. W wielu wyrazach Ż występuje po literach R, L, Ł: Przykłady: rżnąć, zelżał, łże 

Od tej reguły istnieją jednak wyjątki, jak np. współrzędny, półrzadka. 

3. Ż piszemy, gdy wchodzi ono w skład partykuły -że lub -ż. Przykłady: jakże, wszakże, jakiż, takiż

 4. Ż występuje także po literze N w wyrazach zapożyczonych Przykłady: branża, rewanż

 5. Ż należy pisać też w następujących wyrazach rodzimych: gżegżółka, piegża, mżawka, wżdy oraz zawżdy, a także we wszystkich pochodzących od nich formacjach, Przykład: mży

Pisownia „rz” 

1. Rz należy pisać wtedy, gdy w słowie, jego odmianie lub formie pokrewnej występują wymiany na R (wierzyć – wiara) oraz RR (mirze – mirra). 

2. Pisowni rz używamy także w przyrostkach: -arz, -mierz, -erz oraz -mistrz. Jak od większości reguł, również od tej istnieją wyjątki, tak jak na przykład w wyrazie instruktaż.

 3. Co równie istotne, rz występuje po spółgłoskach: b, t, d, k, p, g, ch, j oraz w. Wyjątkami od tej reguły są formy wyższe (krótszy, prędszy) i najwyższe (najszybszy, największy) przymiotników, a także inne słowa, w których zamiast oczekiwanego rz występuje sz (na przykład w wyrazie kształt). 

Uczniowie mogą ćwiczyć ortografię również online:

https://www.ortograf.pl/zasady-pisowni

https://kreatywnapedagogika.wordpress.com/2019/03/19/ortograficzne-wklejki/

https://www.dyktanda.net/zasady-pisowni/

Temat: Cyceron w obronie sprawiedliwości.

Podręcznik, s. 218

1.Ustalenie miejsca i czasu akcji.

2. Poznanie cech powieści historycznej - definicja w podręczniku strona 223.

3. Ustalenie prawdziwych i fikcyjnych wydarzeń w tekście.

Prawdziwe:

-postaci: Cyceron, Werres, Hortensjusz

- Rzym, senat, Sycylia

- wydarzenia: proces Werresa

- cechy epoki: walka między arystokratami i senatorami

- określenia: namiestnik, senator, pretor, liktor

Temat: Jak rozpoznać alegorię sprawiedliwości?

Podręcznik, s. 223

Zadanie 1 strona 223

Lekcję dokończymy w następnym tygodniu.

Zadanie domowe:

Uzupełninie kart pracy rozdanych na lekcji.