Klasa VII 23.03.2024 r.

 

Temat: Zmiany społeczno-gospodarcze na ziemiach polskich. 

1. Rozwój gospodarczy ziem polskich. 

2. Przemiany społeczne na ziemiach polskich. 

3.Przemiany cywilizacyjne na ziemiach polskich. 

Cel lekcji: 

- dowiesz się, że rozwój przemysłu na ziemiach polskich przebiegał różnie, w zależności od zaboru,

- zapamiętasz, że pierwsza kopalnia ropy naftowej powstała na ziemiach polskich, 

- zapoznasz się z najważniejszymi przemianami społecznymi na ziemiach polskich,

- poznasz postać Ignacego Łukasiewicza.

Zadanie na rozgrzewkę

Przypomnij sobie, co produkują poszczególne gałęzie przemysłu? Rozmawialiśmy o tym podczas pracy z mapą Królestwa Polskiego. 

• przemysł maszynowy, 
• spożywczy, 
• naftowy, 
• włokienniczy, 
• metalowy

Produkcja fabryczna dotarła także na ziemie polskie. Stało się to trochę później niż w Europie Zachodniej – zwłaszcza w Anglii, Niemczech czy we Francji. Ale także tutaj zaczęły powstawać wielkie fabryki, kopalnie i huty. Otwierano także rafinerie, czyli zakłady przetwarzające ropę naftową – jedne z pierwszych na świecie.

Przyjrzyj się mapie. 

Zadanie 1

Posługując się mapą, uzupełnij ogłoszenia - oferty pracy. 

1.Najbardziej nowoczesny przemysł wydobywczy - kopalnie i rafinerie ropy naftowej zatrudnią pracowników w .................................. 

2.Szukasz pracy w przemyśle...........? Przeprowadź się do Łodzi, najszybciej rozwijającego się miasta w byłym Królestwie Polskim. 

3.Zakłady Cegielskiego w ..............zatrudnią robotników przy produkcji lokomotyw. 

Przykład:

4.Nowa kopalnia soli w Inowrocławiu zatrudni pracowników! Mile widziane wcześniejsze doświadczenie w pracy w Wieliczce lub Bochni. 

Odpowiedź zapisz w zeszycie, np. 4. kopalnia soli. 

Zadanie 2

Zdredaguj podobne ogłoszenie o pracę dla wybranego zakładu pracy z Warszawy.

Zapisz je w zeszycie. 

W wyniku rozwoju różnych gałęzi przemysłu, powstały nowe miasta i ośrodki przemysłowe. 

Łódź, o której pisał Władysław Reymont, jeszcze na początku XIX wieku była wioską, a pod koniec stulecia stała się sporym miastem, a więc się zurbanizowała.

Ciekawostka

W tabeli zawarte są dane pokazujące wzrost liczby ludności w Łodzi.

Zadanie 3

Ile razy więcej mieszkańców liczyła Łódź w roku 1900 niż w 1810?

Zapisz odpowiedź w zeszycie. 

Przyrost ludności następował głównie dzięki temu, że do Łodzi przybywali nowi mieszkańcy, przede wszystkim ze wsi – nie zaś dlatego, że rodziło się więcej dzieci. Takie przemieszczanie się ludności z miejsca na miejsce nazywamy migracjami. Oto niektóre czynniki, które mogły przyczynić się do wzrostu liczby ludności Łodzi:
– postęp medycyny i wydłużenie życia,
– rozwój budownictwa w mieście (wyższe domy, mogące pomieścić więcej mieszkańców),
– łatwość znalezienia pracy,

– ciekawsze życie w mieście niż na wsi.

Zadanie 4 

Który z podanych czynników uważasz za najważniejszy? Dlaczego?

Uzasadnij swoją odpowiedź 3-4 zdaniami. Zapisz je w zeszycie. 

Możesz posłużyć się poniższymi sformułowaniami  wyrażającymi opinię.

– Według mnie…

– Sądzę, że…

– Myślę, że…

– Moim zdaniem…

– Uważam, że…

– Jestem przekonany, że…

– Przypuszczam, że…

– Nie mam żadnych wątpliwości co do tego, że…

– Bez wątpienia…

– Nie mam wątpliwości, że…

– Trudno zaprzeczyć, że…

– Z całą pewnością…

– Nie mam wątpliwości, że…,

– Jest dla mnie jasne,

– Jest dla mnie oczywiste, że…

Zapamiętaj:Stopień rozwoju gospodarczego był zróżnicowany w poszczególnych zaborach.

Ignacy Łukasiewicz

Proszę obejrzeć film Twórca przemysłu naftowego (5 minut) i napisać w zeszycie kim był Ignacy Łukasiewicz (2-3 zdania).

Dla chętnych - polecam podcast Radia Naukowego pt. Nafta w Galicji - zapomniana gorączka czarnego złota. 

Notatka w zeszycie 

Przemiany społeczne na ziemiach polskich w II połowie XIX w. obejmowały:

• duży wzrost liczby ludności,
• ukształtowanie się nowych grup społecznych,
• rozwój procesu asymilacji Żydów,
• zamieszkanie części ludności wiejskiej w miastach,
• większą migrację Polaków do innych krajów.

Przeczytaj uważnie i spróbuj zapamiętać.

Rozwój przemysłu i zmiany na wsi (np. nadanie chłopom wolności osobistej i ich uwłaszczenie) spowodowały przeobrażenie dawnej struktury stanowej.
Bogatą i wpływową warstwą, która wykształciła się ze stanu szlacheckiego była arystokracja.
Osoby wywodzące się głównie ze średniej szlachty oraz częściowo spoza niej tworzyły ziemiaństwo. Była to grupa, która posiadała znaczne majątki ziemskie.

Duże zmiany zaszły w mieszczaństwie. W tej grupie nastąpił istotny podział:

1. burżuazja – ogół bogatych przedsiębiorców będących właścicielami zakładów handlowych lub przemysłowych;
2. drobnomieszczaństwo – średniozamożna ludność miasta, biedniejsi rzemieślnicy i kupcy;
3. inteligencja – przedstawiciele wolnych zawodów (np. lekarze, prawnicy, artyści) wywodzący się z zubożałej szlachty, mieszczaństwa, a rzadziej ze stanu chłopskiego;
4. robotnicy – określani również proletariuszami – podejmowali się pracy w fabrykach; najbiedniejsza i w dużej mierze zróżnicowana grupa, której pewna część pochodziła ze wsi.

Emigracja zarobkowa

Od II połowy XIX w. wzrastała liczba ludzi decydujących się na emigrację zarobkową.
Głównym powodem opuszczenia miejsca zamieszkania była trudna sytuacja ekonomiczna. Dotyczyło to zwłaszcza zaboru austriackiego, który był słabo uprzemysłowiony, ubogi i przeludniony.
Na emigrację zarobkową decydowały się często rodziny chłopskie z biednych obszarów.
Popularnymi kierunkami wyjazdu były dobrze uprzemysłowione kraje np. Niemcy, Stany Zjednoczone. Chętnie osiedlano się również w Ameryce Południowej (Brazylii, Argentynie).

Ciekawostki dla bardzo dociekliwych - emigracja do Ameryki Południowej

Ważniejsze zmiany w XIX w. 

W XIX wieku zaszły liczne zmiany. Oto niektóre z nich.

1. Produkcja fabryczna zastąpiła drobne warsztaty rzemieślnicze.

2. Dzięki procesom urbanizacji powstało wiele dużych miast.

3. Rozwój przemysłu przekształcił środowisko naturalne.

4. Produkcja dóbr zwiększyła się wielokrotnie.

5. W sklepach pojawiło się znacznie więcej towarów.

6. Ludzie oddawali się nowym formom rozrywki: chodzili do kina, słuchali muzyki z gramofonu.

7. Pojawiły się nowe grupy społeczne, na przykład robotnicy czy właściciele fabryk.

8. Znaczenie niektórych grup zmalało, na przykład chłopów.

9. Pojawiło się wiele nowych zawodów, takich jak maszynista kolejowy albo telegrafista.

10. Rozwój kolei i innych środków transportu. Ludzie podróżowali chętniej, częściej i dalej.

11. Znacznie lepiej poznano świat.

12. Ludzie dużo więcej czasu niż dotąd spędzali poza domem.

13. Informacje były przekazywane szybciej i dokładniej niż dotąd.

14. Powstały zupełnie nowe budynki: dworce kolejowe, domy towarowe, fabryki z wysokimi kominami.

Podsumowanie - obejrzyj Historię po ostrym kątem