J.polski, klasa 7, 16.03
Temat: Powtórzenie zasad ortograficznych.
Na lekcji powtórzyliśmy podstawowe zasady ortograficzne:
Pisownia „ó”:
„Ó” piszemy:
1. Jeżeli wymienia się na o, e, a, np. a. popiół – popioły, b. szóstka – sześć, c. skrót – skracam
2. Na początku następujących wyrazów: ósemka, ów, ówczesny, ówdzie
3. W zakończeniach: a. -ów (Kraków, kotów, pieców) b. -ówka (borówka, dachówka, klasówka
c. -ówna (Nowakówna)
UWAGA WYJĄTKI: skuwka, wsuwka, zasuwka!
Pisownia „u”:
„U” piszemy:
1. W rzeczownikach zakończonych np. na: a. -un np. opiekun, zwiastun b. -unek np. ładunek, rachunek c. -unka np. opiekunka, piastunka d. -ulec np. budulec, hamulec
2. W czasownikach zakończonych np. na:
a. -uje np. maluje, pracuje, żałuje
b. -ujesz np. kierujesz, rysujesz, spróbujesz
c. -uj np. pakuj, próbuj, żałuj
3. W zakończeniach bez okolicznika –uć np. knuć, kuć, pruć, psuć, snuć
4. W zakończeniach zdrabniających np. : a. –uch ( dzieciuch) b. –unia( córunia) c. –uszek( maluszek) d. –uś( dziadziuś) e. –uśki( miluśk) f. –utki( złociutk)
ZAPAMIĘTAJ: Na końcu wyrazu zawsze piszemy –u!
Pisownia „ch”:
„Ch” piszemy gdy:
1. Wymienia się na sz np.: kruchy – kruszyć, ucho – uszko mucha – muszka, ruch – ruszać
2. Na końcu wyrazów np.: dach, butach, duch, oddech, zuch (wyjątek: druh)
3. Po spółgłosce „s”, np.: scharakteryzować, schemat, schody, schylić się
Pisownia „h”:
„H” piszemy gdy:
1. Jeżeli wymienia się na G, Ż, Z, DZ np.: a. wahać – waga b. druh – drużyna c. błahy – błazen, d. wataha – watadze
2. W rozpoczynających wyrazy cząstkach he, hi , ho, hy
3. Na początku wyrazu, jeżeli h może być opuszczone: Hanna – Anna, harfa – arfa
4. W wielu „hałaśliwych” wyrazach np. halo!, hura, hałas, huk, huragan
5. Po spółgłosce „z” np.: zharmonizować, zhańbiony, zheblować
Pisownia „ż”
1. Ż piszemy, gdy w wyrazie i w odmianie lub w formie pokrewnej zachodzą następujące wymiany:
• Ż na DZ, przykłady: koleżanki – koledzy, księża – księdza
• Ż na G, przykłady: książka – księga, odważnik – waga
• Ż na H, przykłady: watażka – wataha, drużyna – druh
• Ż na S, przykłady: niżej – nisko, węższy – wąski
•Ż na Z, przykłady: każę – kazać, obrażony – obraza
• Ż na Ź (ZI), przykłady: zamrożony – mroźny, duży – duzi
2. W wielu wyrazach Ż występuje po literach R, L, Ł: Przykłady: rżnąć, zelżał, łże
Od tej reguły istnieją jednak wyjątki, jak np. współrzędny, półrzadka.
3. Ż piszemy, gdy wchodzi ono w skład partykuły -że lub -ż. Przykłady: jakże, wszakże, jakiż, takiż
4. Ż występuje także po literze N w wyrazach zapożyczonych Przykłady: branża, rewanż
5. Ż należy pisać też w następujących wyrazach rodzimych: gżegżółka, piegża, mżawka, wżdy oraz zawżdy, a także we wszystkich pochodzących od nich formacjach, Przykład: mży
Pisownia „rz”
1. Rz należy pisać wtedy, gdy w słowie, jego odmianie lub formie pokrewnej występują wymiany na R (wierzyć – wiara) oraz RR (mirze – mirra).
2. Pisowni rz używamy także w przyrostkach: -arz, -mierz, -erz oraz -mistrz. Jak od większości reguł, również od tej istnieją wyjątki, tak jak na przykład w wyrazie instruktaż.
3. Co równie istotne, rz występuje po spółgłoskach: b, t, d, k, p, g, ch, j oraz w. Wyjątkami od tej reguły są formy wyższe (krótszy, prędszy) i najwyższe (najszybszy, największy) przymiotników, a także inne słowa, w których zamiast oczekiwanego rz występuje sz (na przykład w wyrazie kształt).
Uczniowie mogą ćwiczyć ortografię również online:
https://www.ortograf.pl/zasady-pisowni
https://kreatywnapedagogika.wordpress.com/2019/03/19/ortograficzne-wklejki/
https://www.dyktanda.net/zasady-pisowni/
Temat: Cyceron w obronie sprawiedliwości.
Podręcznik, s. 218
1.Ustalenie miejsca i czasu akcji.
2. Poznanie cech powieści historycznej - definicja w podręczniku strona 223.
3. Ustalenie prawdziwych i fikcyjnych wydarzeń w tekście.
Prawdziwe:
-postaci: Cyceron, Werres, Hortensjusz
- Rzym, senat, Sycylia
- wydarzenia: proces Werresa
- cechy epoki: walka między arystokratami i senatorami
- określenia: namiestnik, senator, pretor, liktor
Temat: Jak rozpoznać alegorię sprawiedliwości?
Podręcznik, s. 223
Zadanie 1 strona 223
Lekcję dokończymy w następnym tygodniu.
Zadanie domowe:
Uzupełninie kart pracy rozdanych na lekcji.