Klasa Vb, WOP 30.05.2020 r.
Drodzy Uczniowie,
bardzo się cieszę, że mogę przybliżyć Wam Wyżynę Śląską. Jako gorolka, czyli osoby spoza Górnego Śląska, żona hanysa, czyli rdzennego mieszkańca Śląska, spędziłam tam kilka dobrych lat. Dzisiejszy Śląsk jest zupełnie innym miejscem, niż te, które poznałam w latach 90. Wówczas dominował krajobraz zdecydowanie miejsko-przemysłowy i po wyjściu na plac, czyli na zewnątrz można było umorusić się, czyli pobrudzić sobie twarz sadzą.
Na szczęście taka obecność sadzy w powietrzu to przeszłość, ale nadal został problem zanieczyszczonego powietrza.
Nie wiem, czy wiecie, ale Wyżyna Śląska jest wyjątkowo zielonym miejscem! Mieszkańcy mają łatwy dostęp do miejskich parków czy lasów. W wyniku dużych zmian gospodarczych zamknięto dużą część kopalń i hut. Jej krajobraz zmienia się z roku na rok. Zamknięte fabryki, kopalnie i huty przeznaczono na galerie, teatry, czy muzea. Właśnie na Wyżynie jest zlokalizowany bardzo interesujący Szlak Zabytków Techniki.
Wszyscy zainteresowani znajdą w poniższych linkach kilka dodatkowych informacji.
Serdecznie pozdrawiam,
Katarzyna Cichy
Wprzypadku pytań, proszę o kontakt nauczycielwop@gmail.com
https://www.zabytkitechniki.pl/Przewodnik/Mapa/27266
https://histmag.org/7-atrakcji-Gornoslaskiego-Okregu-Przemyslowego-ktore-warto-zobaczyc-11453
Katowice
https://www.youtube.com/watch?v=7rKIhGLvrgk
Nikiszowiec
https://www.youtube.com/watch?v=Q31tGtjcgRk
https://www.youtube.com/watch?v=cfC21IA0spU
https://muzeumslaskie.pl/pl/o-nas/
Gwara dla dzieci- polecam!
https://www.youtube.com/watch?v=HoynR2YyJFE
Temat: Miejsko-przemysłowy krajobraz Wyżyny Śląskiej.
Proszę przeczytać podręcznik s. 130-133.
Proszę zlokalizować na mapie Wyżynę Śląską, następnie; Katowice, Chorzów, Bytom, Gliwice, Zabrze.
Ciekawostka - gwara śląska.
Poznajecie? :)
Czyś ty Polok? Jo Polokiym,
Ale żech tyż je Ślązokiym!
Kaj ty miyszkosz? Tu na Śląsku,
Na tym pięknym Polski konsku!
Kim je Polska? Mą Ojczyzną!
A kim Śląsk? Je Ojcowizną!
Przejesz Polsce? Toć, że przaja!
A Śląskowi? On Mo raja
Piyrszo, on je dycki piyrszy,
Najważniejszy, nojpiykniyjszy!
Skąd się Śląsk wziął? Wziął się z tchnienia
Ponboczkowego stworzenia!
Jaką godką godosz? Godom
Naszą piykną polską mową,
No, ale tyż fest się storom
Godać śląską godką, gwarą!
Dbosz o gwara? Chca by była,
Żeby nigdy ny zginyła,
Bo Slązoki to niy gynsi!
Niych się nom Ślązakom szczynści!
Podczas pobytu na Śląsku, możecie usłyszeć:
Co się ciepiesz? - Co podskakujesz?
Ciepnij bala - podaj piłkę
Dej se pozor - uważaj
Niy godej tela - nie gadaj tyle
Ale bydzie w doma haja - ale będzie w domu awantura
Dej się karnoc na kole! - daj się przejechać np. na rowerze
Wyciepnij te stare klamory - wyrzuć te stare graty (niepotrzebne rzeczy)
Jak się bajtel mianujesz? - Jak się dziecko nazywasz?
Kaj my som? - Gdzie jesteśmy?
Pojedzony? - Najedzony?
Na dzisiaj szlus! - Na dzisiaj koniec
bardzo się cieszę, że mogę przybliżyć Wam Wyżynę Śląską. Jako gorolka, czyli osoby spoza Górnego Śląska, żona hanysa, czyli rdzennego mieszkańca Śląska, spędziłam tam kilka dobrych lat. Dzisiejszy Śląsk jest zupełnie innym miejscem, niż te, które poznałam w latach 90. Wówczas dominował krajobraz zdecydowanie miejsko-przemysłowy i po wyjściu na plac, czyli na zewnątrz można było umorusić się, czyli pobrudzić sobie twarz sadzą.
Na szczęście taka obecność sadzy w powietrzu to przeszłość, ale nadal został problem zanieczyszczonego powietrza.
Nie wiem, czy wiecie, ale Wyżyna Śląska jest wyjątkowo zielonym miejscem! Mieszkańcy mają łatwy dostęp do miejskich parków czy lasów. W wyniku dużych zmian gospodarczych zamknięto dużą część kopalń i hut. Jej krajobraz zmienia się z roku na rok. Zamknięte fabryki, kopalnie i huty przeznaczono na galerie, teatry, czy muzea. Właśnie na Wyżynie jest zlokalizowany bardzo interesujący Szlak Zabytków Techniki.
Wszyscy zainteresowani znajdą w poniższych linkach kilka dodatkowych informacji.
Serdecznie pozdrawiam,
Katarzyna Cichy
Wprzypadku pytań, proszę o kontakt nauczycielwop@gmail.com
https://www.zabytkitechniki.pl/Przewodnik/Mapa/27266
https://histmag.org/7-atrakcji-Gornoslaskiego-Okregu-Przemyslowego-ktore-warto-zobaczyc-11453
Katowice
https://www.youtube.com/watch?v=7rKIhGLvrgk
Nikiszowiec
https://www.youtube.com/watch?v=Q31tGtjcgRk
https://www.youtube.com/watch?v=cfC21IA0spU
https://muzeumslaskie.pl/pl/o-nas/
Gwara dla dzieci- polecam!
https://www.youtube.com/watch?v=HoynR2YyJFE
Temat: Miejsko-przemysłowy krajobraz Wyżyny Śląskiej.
Proszę przeczytać podręcznik s. 130-133.
Proszę zlokalizować na mapie Wyżynę Śląską, następnie; Katowice, Chorzów, Bytom, Gliwice, Zabrze.
Ciekawostka - gwara śląska.
Poznajecie? :)
Czyś ty Polok? Jo Polokiym,
Ale żech tyż je Ślązokiym!
Kaj ty miyszkosz? Tu na Śląsku,
Na tym pięknym Polski konsku!
Kim je Polska? Mą Ojczyzną!
A kim Śląsk? Je Ojcowizną!
Przejesz Polsce? Toć, że przaja!
A Śląskowi? On Mo raja
Piyrszo, on je dycki piyrszy,
Najważniejszy, nojpiykniyjszy!
Skąd się Śląsk wziął? Wziął się z tchnienia
Ponboczkowego stworzenia!
Jaką godką godosz? Godom
Naszą piykną polską mową,
No, ale tyż fest się storom
Godać śląską godką, gwarą!
Dbosz o gwara? Chca by była,
Żeby nigdy ny zginyła,
Bo Slązoki to niy gynsi!
Niych się nom Ślązakom szczynści!
Podczas pobytu na Śląsku, możecie usłyszeć:
Co się ciepiesz? - Co podskakujesz? Ciepnij bala - podaj piłkę Dej se pozor - uważaj Niy godej tela - nie gadaj tyle Ale bydzie w doma haja - ale będzie w domu awantura Dej się karnoc na kole! - daj się przejechać np. na rowerze Wyciepnij te stare klamory - wyrzuć te stare graty (niepotrzebne rzeczy) Jak się bajtel mianujesz? - Jak się dziecko nazywasz? Kaj my som? - Gdzie jesteśmy? Pojedzony? - Najedzony? Na dzisiaj szlus! - Na dzisiaj koniec
Hanysy (Ślązacy) jadają:
nudelzupa - rosół z makaronem
nudel - makaron
żymły - bułki
knobloszka - parówka
bratkartofle - smażone kartofle
brauza - oranżada
krupniok - kaszanka
woszt - kiełbasa
bombony - cukiereki
puding - budyń
szałot - sałatka
nudel - makaron
żymły - bułki
knobloszka - parówka
bratkartofle - smażone kartofle
brauza - oranżada
krupniok - kaszanka
woszt - kiełbasa
bombony - cukiereki
puding - budyń
szałot - sałatka
sikorki - placki ziemniaczane
karminadel - kotlet mielony
cwibaki - sucharki
kołoczyk - drożdzówka
kołacz - ciasto drożdżowe
kreple - pączki
karminadel - kotlet mielony
cwibaki - sucharki
kołoczyk - drożdzówka
kołacz - ciasto drożdżowe
kreple - pączki
jagódki - porzeczki
cześnie - czereśnie
ostrynżyny - jeżyny
radliska - rzodkiewka
tomata - pomidor
apluzyna - pomarańcza
bania - dynia
wieprzki - agrest
cześnie - czereśnie
ostrynżyny - jeżyny
radliska - rzodkiewka
tomata - pomidor
apluzyna - pomarańcza
bania - dynia
wieprzki - agrest
Ubierają:
anzug = galoty + westa + kabot
garnitur = spodnie + kamizelka + marynarka
szaket - marynarka
binder, szlips - krawat
arbajancug - ubranie robocze
beretka - beret
czopka, copka, mycka - czapka
fuzekle, zoki - skarpety
glazyjki - rękawiczki skórzane
kapuca - kaptur
kecka - spódnica
turnszuły - tenisówki
mantel - płaszcz
owerol - dres
szczewiki - buty
batki - kąpielówki
garnitur = spodnie + kamizelka + marynarka
szaket - marynarka
binder, szlips - krawat
arbajancug - ubranie robocze
beretka - beret
czopka, copka, mycka - czapka
fuzekle, zoki - skarpety
glazyjki - rękawiczki skórzane
kapuca - kaptur
kecka - spódnica
turnszuły - tenisówki
mantel - płaszcz
owerol - dres
szczewiki - buty
batki - kąpielówki
Temat:Na wapiennej Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej.
1.Kraina dolin, skałek i jaskiń.
2. Świat przyrody ożywionej.
3. Szlak Orlich Gniazd.
Zapraszam do rodzinnego oglądania.
.jpg)