język polski, klasa 5b, 13.02.2021
Lekcja 60/61
Temat: Nie bójmy się zaimków!
Napisz w zeszyie:
Niech zapamięta każda mądra główka, że zaimek jest zastępcą rzeczownika, przymiotnika, liczebnika lub przysłówka.
Co to są zaimki?
Jest to część mowy zastępująca:
rzeczownik, przymiotnik, przysłówek lub liczebnik w zdaniu (np. ona, jego, tam,
tyle). Jego główną funkcją jest unikanie powtórzeń w tekstach.
Dzięki temu nie będziemy powtarzać
ciągle wybranych sformułowań zastępując je zaimkami.
·
kto? co? -rzeczownika
·
czyj?
·
jaki? - przymiotnik
·
który? – liczebnik, przymiotnik
Przykłady:
·
ja, ona, oni,
·
mój, wasz, twój,
·
żaden, wszyscy,
·
się, ten, tamten
Funkcja
Zastępowanie innych części mowy w zdaniu:
·
rzeczownika
·
przymiotnika
·
liczebnika
·
przysłówka
Przykłady:
·
Jurek jest moim bratem. On jest
kochany.
·
Masz ładną bluzkę. Chciałabym mieć taką.
·
Wzięłam na wycieczkę 100 zł. Nie wiem,
czy tyle mi wystarczy.
·
Mieszkam blisko. Tam, za rogiem.
Zaimki pełnią bardzo ważną funkcję, ponieważ dzięki
nim unikamy powtórzeń wyrazów w bliskim sąsiedztwie oraz skracamy naszą
wypowiedź, np. zamiast:
– Bardzo lubię
Przemka. Przemek jest moim najlepszym kolegą. Na Przemku zawsze mogę polegać.
Powiemy:
– Bardzo lubię Przemka. On jest moim najlepszym
kolegą. Na nim zawsze mogę
polegać.
Niektóre
zaimki mogą mieć krótszą i dłuższą formę:
·
mi – mnie,
·
ci – tobie,
·
mu – jemu/niemu,
·
cię – ciebie,
·
jej – niej.
Dłuższych form zaimków używamy:
·
Na początku zdania,
– Jemu podoba się Milena.
– Mnie nie zależy na tym, a jemu?
·
Na końcu zdania – wtedy gdy na zaimek
ma padać silny akcent logiczny.
– Wyświadczył przysługę mnie. (w domyśle – nie tobie,
nie jemu)
·
W przeciwstawieniach,
– Pożyczę rower tobie, a nie jemu.
·
Gdy zaimek występuje samodzielnie,
np. jako odpowiedź na pytanie
– Kogo nie było wczoraj w szkole?
– Jego.
·
W połączeniu z przyimkami,
– Do ciebie nie mam żalu.
– Wieczorem wybieram się do niego.
Formy skrócone stosujemy natomiast w środku zdania i na jego końcu.
– Wczoraj mi
o tym powiedział.
– Powinieneś go uprzedzić.
·
W liczbie pojedynczej i mnogiej ZAIMEK
OSOBOWY można zastosować następująco:
Sprawdź się! Przepisz lub wydrukuj zadania i wykonaj w zeszycie.
1. Przeczytaj poniższe
zdania wstawiając dłuższe lub krótsze formy zaimków w odpowiednich formach
gramatycznych:
a) (Ona) teraz nie ma w domu, ale
przyjdę do (ona) jutro.
.......................................................................................................................
b) Chciałbym przeprowadzić z (oni)
wywiad, ale nie mam jak (oni) o tym powiedzieć, ponieważ nie znam języka
migowego.
.....................................................................................................................
c) Przyjrzyj się (oni) dobrze, ponieważ
będziesz musiał (oni) narysować.
..................................................................................................................
2. Wpisz w odpowiedniej
formie podany w nawiasie zaimek.
Jutro oddam (ty) …......... wszystkie
wypożyczone przeze mnie książki.
Zupełnie (ja) ….................. nie zależy na opinii
Agaty.
Marku, czy możesz pożyczyć (oni) …............. tę
starą mapę?
Może (ty) ….....… to nie interesuje, ale (ja)
…......... bardzo.
3. Uzupełnij zdania dodając do podanych zaimków ich krótsze lub
dłuższe formy.
Podobało się (mi/mnie) u babci na
imieninach.
(Go/Jego) zapewne nie będzie dziś w
domu.
Daj (jemu/mu) wreszcie ten obiad.
Tego nie powinieneś przygotować nawet
dla (ich/nich).
4. Przekształć podane zdania tak, aby uniknąć
powtórzeń.
Idę do Ali. U Ali zawsze jest wesoło.
......................................................................
Dlaczego kupiłeś dwadzieścia pączków? Po
co nam aż dwadzieścia?
........................................................................
Poczekaj na mnie w holu. Zawsze zbieramy
się w holu.
..................................................................
Pożyczysz mi biały szal? Biały szal,
który miałaś wczoraj.
........................................................
Zadanie 2 str. 175, w zeszycie
-nią, jego, ich
-im, nam, tych,
-swych, owy, się
Lekcja 62
Temat: Odmiana zaimków.
Podręcznik, str. 180
Zadanie 3, str. 180
|
ZAIMEK |
ZASTĘPOWANA CZĘŚĆ MOWY |
FORMA GRAMATYCZNA |
|
je ją kiedy tyle |
„Przygody Sindbada Żeglarza” –
rzeczownik Książkę – rzeczownik Wczoraj – przysłówek Sto - liczebnik |
Biernik Biernik Nieodmienna - |
.jpg)
