Klasa VIII i I liceum, WOP 25.09.2021 r.

 Temat: Grupy społeczne. 

1. Grupy społeczne.

2. Cechy i podział grup społecznych.

3. Jednostka, a grupa społeczna

-pozycja społeczna

-rola społeczna

-konflikt ról społecznych

4. Postawy wobec nacisku grupy (norm i zasad). Konformizm i nonkonformizm.

Cel lekcji:

- dowiem się, czym jest zbiorowść i grupa społeczna (jej cechy, rodzaje oraz funkcje),

- zapoznam się z eksperymentem Asha, który badał wpływ sytuacji społecznej na jednostkę,

- zrozumiem znaczenie następujących pojęć: konformizm, nonkonformizm, autorytet, grupa społęczna, zbiorowość.

Obserwując życie codzienne i nasze relacje z innymi ludźmi, zauważamy, że rzadko funkcjonujemy indywidualnie. Nieustannie budujemy więzi społeczne z ludźmi, wchodzimy z nimi w relacje i tworzymy grupy społeczne. Niektóre z tych grup powstają z naszej inicjatywy, inne niezależnie od naszej woli. Jak pamiętasz z ostatniej lekcji, dzięki uczestniczeniu w nich zaspokajamy nasze różne potrzeby i nabywamy rozmaitych umiejętności.

Definicja: Grupa społeczna

Składa się z co najmniej trzech osób połączonych różnorakimi więziami społecznymi, czyli relacjami łączącymi jednostkę z grupą, zbiorowością lub inną jednostką.Wyróżniamy różne typy grup społecznych, np. trwałe lub nietrwałe, pierwotne lub wtórne, małe lub duże, formalne lub nieformalne.

O istnieniu grupy społecznej możemy mówić wówczas, jeśli grupa ludzi ma następujące cechy:

• jest połączona wspólnymi więziami;
• ma określoną strukturę (grupa ma swojego przywódcę, a jej członkowie zajmują różne pozycje w ramach struktury – od tych związanych z wykonywanymi zadaniami, po te nieformalne, np. najzabawniejsza osoba w grupie);
• ma poczucie odrębności od innych grup (ze względu na różnice terytorialne, wyznaniowe, ideologiczne, różny styl życia i zachowanie);
• realizuje wspólne cele (od wykonania prostych zadań po wieloletnie projekty i założenia, np. w rodzinie – dbanie o wykształcenie dzieci; rozbieżność celów może prowadzić do rozpadu grupy);
• identyfikuje się z określonymi wartościami.

Istnieją następujące funkcje grup społecznych:

- socjalizacyjna – w grupie dochodzi do socjalizacji, tj. procesu przyswajania przez człowieka systemu wartości, norm społecznych oraz obowiązujących w społeczności wzorców postępowania. Poprzez socjalizację jednostka uczy się jak żyć, jak funkcjonować w danej zbiorowości, nabywa cech danej grupy. Socjalizacja ma podwójny charakter: pierwotny (z reguły odbywająca się w rodzinie) oraz wtórny (dokonująca się we wtórnych grupach społecznych, np. we wspólnocie religijnej);

- kontrola społeczna – grupa społeczna stwarza pewne normy postępowania i jednocześnie stoi na straży ich przestrzegania, zatem pełni funkcję aparatu kontrolnego. Grupa społeczna może stosować określone sankcje za przestrzeganie bądź nieprzestrzeganie norm, z reguły mają one formy kary lub nagrody. Charakterystyczny jest w tej funkcji fakt, iż każda jednostka wchodząca w skład grupy jest jednocześnie kontrolowana i kontrolująca;

- zmniejszanie lęku – przynależność do grupy społecznej sprawia, iż człowiek czuje się w świecie bezpieczniej, wie bowiem, że istnieje grupa będąca w stanie go obronić w razie niebezpieczeństwa bądź wesprzeć w przypadku złych momentów życiowych; jednostka zawsze mniej boi się w grupie, ponieważ poczucie wspólnoty daje siłę. Ponadto poprzez bycie członkiem jakiejś zbiorowości zaspokajamy potrzebę afiliacji, tj. przynależności;

- budowanie tożsamości jednostki – przynależność do grupy daje możliwość uświadomienia sobie swojej tożsamości, człowiek autodefiniuje się poprzez porównywanie z innymi członkami grupy, zauważa swoją odrębność, wyjątkowość i niepowtarzalność na tle cech, wizerunków innych jednostek.

W klasie ósmej zrobiliśmy następujące ćwiczenie

Przeczytaj tekst i wykonaj polecenia.

 Adam z grupą przyjaciół oglądał program rozrywkowy. Był zachwycony. Dawno nie widział tylu popularnych wykonawców. Grano jego ulubioną muzykę. Podziwiał taneczne umiejętności występujących w nim artystów. Starszy kolega Adama – Jacek – skrytykował program. Wiolka, koleżanka z klasy, była nim znudzona. Powiedziała, że nie lubi jednej z występujących w nim tancerek. Adam był zaskoczony opinią kolegów. Nawet jego ulubiona koleżanka - Zosia – wpisała na forum internetowym nieprzychylną opinię. — Adam – a co ty myślisz o tych nudziarzach – zapytał jeden z kolegów. — Macie rację nuda ... szkoda czasu – odpowiedział Adam.

1.Zastanów się, dlaczego Adam zmienił zdanie. Wypisz czynniki, które mogły wywrzeć wpływ na jego zachowanie.

2. Zastanów się, czy Adam postąpił właściwie. Odpowiedź uzasadnij.

W liceum próbowaliśmy powtórzyć eksperyment Asha:) 

Urodzony w Warszawie amerykański psycholog Solomon E. Asch (1907−1986) przeprowadził w 1955 roku eksperyment (tzw. eksperyment Ascha), który miał pokazać wpływ sytuacji społecznej na jednostkę. Wśród ośmiu członków grupy eksperymentalnej siedem osób było aktorami, a jedna nie wiedziała o prawdziwym statusie pozostałych. Uczestnicy mieli przyjrzeć się trzem odcinkom (A, B, C) i wskazać, który z nich jest najbardziej podobny do odcinka X. Gdy osoby badane samodzielnie udzielały odpowiedzi, bez wahania wybierały odcinek C. Jeśli jednak aktorzy w ich obecności zgodnie wskazywali inny odcinek, zazwyczaj zgadzały się z ich zdaniem i dostosowywały się do opinii większości.

Interpretacja eksperymentu

Solomon E. Asch przyjął, że najważniejsze cechy grupy wpływające na zachowania jej członków to liczebność i jednomyślność. Jednostka podporządkowuje się zdaniu większości i normom obowiązującym w danej grupie, gdyż chce być akceptowana i obawia się wykluczenia. Jednak im wyższy był u badanej osoby poziom inteligencji, pewności siebie i wiary we własne kwalifikacje, tym mniejszą przejawiała ona skłonność do ulegania wpływom grupy.

 https://www.youtube.com/watch?v=I2-UIASHIi0&ab_channel=WojnaIdei

 KONFORMIZM

To postawa polegająca na gotowości do zmiany swojego zachowania, opinii, decyzji pod wpływem innych osób.

 Informacje dodatkowe

 Style przywództwa w grupie

Lider grupy może w różny sposób kierować jej działaniami. Wyróżnia się trzy podstawowe style przywództwa. Pierwszym jest styl autorytarny, w którym lider grupy wydaje polecenia, drugim – styl demokratyczny, w którym przywódca wspólnie z pozostałymi członkami grupy ustala strategię postępowania, trzecim natomiast – styl anarchiczny, w którym lider pozostawia członkom grupy swobodę działania, sam zaś podchodzi do swoich zadań „na luzie” – nie stara się kierować grupą i organizować jej funkcjonowania.

 Autorytety

Przy podejmowaniu decyzji dotyczących własnego stylu życia i innych istotnych spraw ludzie często polegają na opiniach autorytetów. Nazywamy tak osoby cieszące się powszechnym szacunkiem z powodu swoich osiągnięć w określonej dziedzinie, zwykle pełniące odpowiedzialne funkcje. Wybór wzorców osobowych powinien być przemyślany. Badania naukowe dowodzą tego, że ludzie dość powszechnie ulegają osobom, które uznali za autorytety bez głębszej refleksji, czasami nieświadomie.

Tych między innymi kwestii dotyczyły powojenne badania Stanleya Milgrama, o których mówi film Eksperymentator z 2015 r. Uczestniczące w przedsięwzięciu osoby były przekonane, że eksperyment ma na celu sprawdzenie wpływu kar na pamięć. Wcielały się one w role „nauczycieli” – każda z nich została poinformowana, że musi porazić prądem „ucznia” za każdym razem, gdy ten udzieli błędnej odpowiedzi na pytanie. Milgram zakładał początkowo, że przeprowadzi eksperyment w USA i w Niemczech, a potem porówna rezultaty. Wyniki uzyskane w Ameryce były jednak tak szokujące, że zrezygnował z powtórzenia badań w Europie. Okazało się, że większość osób (ok. 90%) nie przerwała eksperymentu, mimo że wszyscy badani byli przekonani, że za każdym razem zadają „uczniowi” coraz silniejszy ból. W czasie eksperymentu słyszeli krzyki cierpiącego „ucznia” – aktora pomagającego organizatorom badania. Później tłumaczyli swoje postępowanie tym, że siedzący obok naukowiec (autorytet) kazał im kontynuować.

 Zbiorowość 

To zbiór osób połączonych więzią o charakterze nietrwałym. Przykładem takiej nietrwałej więzi może być chociażby przebywanie w jednym miejscu w tym samym czasie. Do zbiorowości można zaliczyć, m.in.: plażowiczów, ludzi stojących na przystanku, tłum na ulicy.

Temat: Rodzina jako grupa społeczna. 

1. Cechy rodziny.

2. Skład i funkcje rodziny.

3. Dzieci w rodzinie.

4. Prawa i obowiązki dzieci.

Rodzina to mała grupa społeczna, połączona pierwotnymi, emocjonalnymi więziami społecznymi. Jej członkowie mają wobec siebie określone prawa i obowiązki.

 W dzisiejszym świecie można spotkać kilka rodzajów rodzin. Oto przykłady.

•   RODZINA WIELOPOKOLENIOWA – to rodzina, w której dziadkowie, rodzice i dzieci żyją pod jednym dachem. Często uważa się, że taka rodzina w większym stopniu niż pozostałe rodzaje rodzin kultywuje tradycję i przenosi zwyczaje na kolejne pokolenia.
•  RODZINA NUKLEARNA – składa się wyłącznie z rodziców i dzieci, najczęściej jednego lub dwojga.
•  RODZINA NIEPEŁNA – to rodzina, w której dziecko wychowywane jest tylko przez jedno z rodziców.
• RODZINA PATCHWORKOWA - nazywana również rodziną zrekonstruowaną lub wielorodzinną. Powstaje w wyniku ponownego zakładania rodzin przez jednego lub oboje rodziców po rozwodzie lub owdowieniu. Składa się z dwojga partnerów posiadających dzieci ze swoich poprzednich związków i często również posiadających dziecko z nowego związku.
• Szczególnym typem rodziny, w której więzi nie muszą mieć charakteru pierwotnego, jest rodzina zastępcza.

 RODZINA ZASTĘPCZA – to rodzina, w której opiekę, prawnie ustanowioną, nad dzieckiem podejmują osoby niebędące jego biologicznymi rodzicami.

Proszę o zwrócenie szczególnej uwagi na nowe słownictwo. Jest to fragment tekstu zaczerpniętego ze strony tomaszewska.com

materiał ze strony tomaszewska.com

Podsumowanie

Grupa społeczna jest podstawową formą organizacji stosunków międzyludzkich. W grupach społecznych rodzimy się i żyjemy. Są one zróżnicowane, tak jak potrzeby i cele ludzi, którzy je tworzą. Człowiek funkcjonuje w różnych grupach społecznych, dzięki którym może określić swoją pozycję w społeczeństwie, przyjmować normy społeczne i budować wspólny z innymi świat.