Lekcja 1 WOP klasa 6B 29/01/2022

 Temat: Barok i sarmatyzm – epoka pełna sprzeczności.

SYTUACJA POLITYCZNA POLSKI

 · Kryzys renesansowych ideałów humanistycznych: ładu, harmonii życia, umiejętności godzenia wartości ziemskich i wiecznych, tolerancji religijnej.

· Upadek autorytetu Polski na arenie międzynarodowej,

· Dominacja szlachty i magnaterii. · Upadek autorytetu króla.

· Oficjalny zakaz organizowania nabożeństw protestanckich.

· Wzrost znaczenia duchowieństwa.

· Polska jako rozległy terytorialnie kraj.

· Wiek wojen z Turcja, Szwecją, Kozakami.

· Przeniesienie stolicy z Krakowa do Warszawy w 1596 roku przez Zygmunta III Wazę.

· Dwory magnatów stają się ośrodkami kultury.

1. W Polsce barok pojawił się na przełomie XVI i XVII wieku. 

2. Nazwa barok pochodzi od słowa „barocco”, które od portugalskiego słowa oznacza perłę o nieregularnym kształcie.

Barok rozpowszechnił się w niemal całej Europie, chociaż jego najsilniejszym ośrodkiem pozostawała Italia. Trwał aż do XVIII wieku, kiedy to przekształcił się w rokoko później w klasycyzm. Powstanie baroku wiąże się z wieloma wojnami i głodem, którego doświadczyli ludzie w XVI i XVII wieku. Zaczęto wtedy wątpić w potęgę jednostki (co było podkreślane w renesansie). Pomocy zaczęto szukać w religii, u Boga.

3. Cechy baroku: 

•  bogactwo środków, 
• oryginalność, 
• kontrast, 
• ruch, 
• łączenie różnych elementów, 
• nawiązywanie do kultury ludowej, współczesności i codzienności, 
• tematyka religijna i mitologiczna, 
• dynamika, 
• ekspresja, teatralność, 
• znaczna rola koloru, 
• posługiwano się alegorią (symbolem) i personifikacją, 
• w kompozycji dominują kierunki ukośne.

RZEŹBA BAROKOWA W POLSCE

Kolumna Zygmunta, Pomniki nagrobne. Kolumny często są też skręcone. Popularnym materiałem zdobniczym był stiuk czyli gips, wapień zmieszany z sproszkowanym marmurem, zazwyczaj barwionym w masie i wypolerowany do połysku.

ELEMENTY CHARAKTERYSTYCZNE SZTUKI SARMACKIEJ

Wykształcenie się typu wiejskiej rezydencji magnackiej i dworku szlacheckiego.

Duża popularność portretu trumiennego.

4. Architektura barokowa w Polsce 

a. architektura kościelna 

• Kościół św. Piotra i Pawła w Krakowie – wzorowany na kościele Il Gesù. 
• Kalwarie – Sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej.

b. barokowe budownictwo świeckie 

a. Pałac w Wilanowie. 

b. Zamek Królewski w Warszawie (przebudowa). 

c. Zamek Ossolińskich Krzyżtopór pod Ujazdem. 

d. Pałac Krasickich w Warszawie. 

e. Pałac Branickich w Białymstoku.

POLSKA LITERATURA BAROKOWA POEZJA 

– Jan Andrzej Morsztyn, Wacław Potocki PAMIĘTNIKARSTWO 

– Jan Chryzostom Pasek

5. Sarmatyzm jest to styl życia i okres w dziejach kultury polskiej w XVII i XVIII wieku, ukształtował się pod dużym wpływem wzorów wschodnich, charakteryzujących się wielkim przepychem jeśli chodzi o wyposażenie wnętrz, stroje czy też zamiłowanie do kosztowności.