kl.4a i 5a WOP lekcje z dn. 29.04.23

Autor: Renata - kwietnia 30, 2023

Temat: Orientacja w terenie, plany i mapy.

Metody orientacji mapy topograficznej w terenie

Mówimy, że mapa topograficzna jest zorientowana, gdy poszczególne kierunki na mapie są usytuowane równolegle do odpowiadających im kierunków w terenie. Ponadto górna ramka mapy powinna być zwrócona w kierunku północnym.

Możemy wyróżnić trzy główne metody orientacji mapy topograficznej w terenie:

- według przedmiotów liniowych,

- według przedmiotów terenowych i form rzeźby terenu,

- według kompasu.

Dwie pierwsze z wymienionych metod zaliczane są do metod orientacji geometrycznych

Orientacja mapy topograficznej według przedmiotów liniowych

W przypadku, gdy znajdujemy się na przedmiocie terenowym mającym charakter liniowy (np. prosty odcinek drogi lub fragment linii kolejowej), dokonujemy obrotu mapy w taki sposób, aby uzyskać zgodność kierunku przebiegu tego przedmiotu liniowego na mapie i w terenie. Zwrócić należy szczególną uwagę na położenie sąsiednich przedmiotów (np. budynków) względem obranego przedmiotu linowego. Jeżeli budynek w terenie znajduje się po lewej stronie drogi, to jego umiejscowienie na mapie topograficznej musi być takie samo. W przypadku, gdy jest odwrotnie, tzn. gdy budynek na mapie znajduje się po prawej stronie drogi, a po lewej w terenie, wtedy nasza mapa jest błędnie zorientowana i musimy ją obrócić o 180°.

Orientacja mapy topograficznej według przedmiotów terenowych i form rzeźby terenu

Do orientacji mapy w terenie możemy wykorzystać charakterystyczne przedmioty terenowe. Najczęściej wykorzystywane w tym względzie są: skrzyżowania kanałów, rowów melioracyjnych lub dróg, budynki, kominy, formy rzeźby terenu. W metodzie tej konieczna jest wiedza dotycząca miejsca naszej lokalizacji na mapie. Od tego punktu wyprowadzamy linie orientacyjne do wybranych przedmiotów terenowych. Dalszy sposób orientacji mapy przebiega analogicznie do opisanego powyżej. Obracamy mapę w taki sposób, aby uzyskać zgodność przebiegu linii orientowanej w terenie i na mapie.

Orientacja mapy topograficznej według kompasu

Kompas należy przyłożyć do mapy, a najdogodniejszym miejscem jest wschodni lub zachodni bok ramki, ewentualnie jedna z linii siatki kilometrowej. Następnie obracamy mapę w poziomie tak, aby uzyskać zgodność kierunku północy na mapie topograficznej ze wskazaniem igły magnetycznej. W opisanej metodzie pomijamy zboczenie magnetyczne. Jednak jeśli jest ono większe od 3º, powinniśmy je uwzględnić. Wartość zboczenia magnetycznego podawana jest na południowym marginesie mapy topograficznej. Jeśli zachodzi konieczność uwzględnienia zboczenia magnetycznego, wówczas orientacja mapy ma bardzo zbliżony przebieg. Obrót mapy w poziomie wykonywany jest w tym przypadku do momentu wskazania przez igłę magnetyczną wartości zboczenia magnetycznego

Słownik

busola przyrząd bardzo zbliżony do kompasu, pozwalający także na określenie kierunku południka magnetycznego; w przeciwieństwie do kompasu ma dodatkowe urządzenie służące do celowania, które jest pomocne w określaniu azymutu

kompas przyrząd wykorzystywany w nawigacji do określenia kierunku południka magnetycznego

mapa wykonany na płaszczyźnie obraz graficzny powierzchni Ziemi, innego ciała niebieskiego lub nieba, przedstawiony w zmniejszeniu (w skali) w oparciu na zasadach odwzorowania kartograficznego (ściśle określonych matematycznie), uogólniony i umowny

Róża wiatrów - kierunki świata