Klasa 8 21.09.2024 r.

 

Fragment do odsłuchania tutaj 

Zajęcia rozpoczęliśmy od wysłuchania fragmentu Świata Zofii - powieści filozoficznej autorstwa Josteina Gaardera, która przybliża czytelnikom podstawy filozofii. Książka opowiada historię 14-letniej Zofii Amundsen, która pewnego dnia otrzymuje tajemniczy list z pytaniem: „Kim jesteś?”. Wkrótce potem zaczyna otrzymywać kolejne listy, które prowadzą ją przez historię filozofii – od starożytności po współczesność.

Zofia uczy się o najważniejszych filozofach i ich ideach. W miarę rozwoju akcji, Zofia odkrywa również, że jej własne życie jest ściśle powiązane z tajemniczą historią, którą stopniowo poznaje.

Książka łączy elementy fikcji z edukacją filozoficzną, zachęcając czytelnika do refleksji nad fundamentalnymi pytaniami dotyczącymi egzystencji, wiedzy, moralności i natury rzeczywistości. Bardzo polecam tę pozycję. 

Arystoteles

Temat: Miłośnicy mądrości.

1. Ponawiamy pytanie o filozofię.
2. Zadajemy fundamentalne pytania filozoficzne.
3. Najwybitniejsi filozofowie starożytnej Grecji i Rzymu oraz ich szkoły: cynicy, stoicy, epikurejczycy i sceptycy.
4. Najsłynniejsze sentencje starożytnych filozofów.

Zapisaliśmy w zeszycie

Rozmawialiśmy na temat znaczenia terminu pokora. 

Przeczytaliśmy fragment rozmowy Beaty Pawłowicz z Wojciechem Eichelbergiem na temat pokory, podręcznik s. 14. 

Zapisaliśmy znaczenie tego słowa w zeszycie.

Następnie analizowaliśmy powiedzenie Sokratesa - Wiem, że nic nie wiem (łac. Scio me nihil scire).

Dociekliwi mogą posłuchać więcej na ten temat tutaj

Najważniejsze starożytne szkoły filozoficzne. Uczniowie zrobili krótkie notatki na temat poszczególnych szkół (dwa lub trzy zdania).

Cynicy

Starożytni cynicy byli przedstawicielami szkoły filozoficznej, która powstała w IV wieku p.n.e. w starożytnej Grecji. Założycielem cynizmu był Antystenes, uczeń Sokratesa, a najbardziej znanym przedstawicielem tej szkoły był Diogenes z Synopy.

Cynicy krytykowali konwencjonalne wartości społeczne, takie jak bogactwo, władza, sława i przyjemności zmysłowe, uznając je za nieistotne dla prawdziwego szczęścia. Według cyników, prawdziwe szczęście można osiągnąć jedynie poprzez życie w zgodzie z naturą, minimalizowanie potrzeb i uniezależnienie się od materialnych dóbr. Ponadto propagowali skrajny minimalizm, ascetyzm i prostotę życia. Wierzyli, że człowiek powinien odrzucić wszelkie społeczne konwencje i żyć w pełnej zgodzie ze swoją naturą, nie ulegając wpływom kultury oraz normom społecznym. Byli znani z prowokacyjnego zachowania często wywołując kontrowersje i dezaprobatę. 

Cynicy odrzucali przywiązanie do dóbr materialnych, relacji społecznych i wszelkich form władzy, uznając je za źródło zniewolenia oraz niepotrzebnego cierpienia.

Diogenes z Synopy

"Bieda jest nauczycielką i podporą filozofii, bo do czego filozofia nakłania słowami, do tego bieda zmusza w praktyce".

"Jestem obywatelem świata"

"Lepsza jest uboga mądrość, niż głupie bogactwo"

"Tłum był wielki, ale ludzi niewielu"

Uwaga!!!

Dzisiejsze rozumienie terminu - cynik.

Cynik to osoba, która odnosi się z lekceważeniem do zasad społecznych i uważa, że inni ludzie również się nimi nie kierują.

Cynizm według SJP - lekceważące odnoszenie się do ogólnie uznawanych autorytetów i zasad etycznych

Stoicyzm

Stoicyzm to starożytna szkoła filozoficzna, założona przez Zenona z Kition w III wieku p.n.e. w Atenach. Stoicyzm kładzie nacisk na cnotę, rozum i samokontrolę jako podstawowe zasady życia. Według stoików człowiek powinien dążyć do życia zgodnego z naturą, co oznacza harmonizowanie swoich pragnień i działań z racjonalnym porządkiem wszechświata. Kluczową koncepcją stoicyzmu jest akceptacja tego, co jest poza naszą kontrolą i skupienie się na tym, co możemy kontrolować, czyli na naszych myślach, reakcjach oraz postawach. Stoicy wierzą, że osiągnięcie spokoju ducha i zdystansowanie się wobec przeciwności losu jest możliwe poprzez wewnętrzną dyscyplinę oraz praktykowanie cnót, takich jak mądrość, odwaga, sprawiedliwość oraz umiarkowanie.
Filozofowie stoiccy, tacy jak Marek Aureliusz lub Seneka, podkreślali, że życie cnotliwe prowadzi do szczęścia, a cierpienie wynika z błędnych sądów i niepotrzebnych pragnień.
Stoicyzm uczy, że szczęście nie zależy od zewnętrznych okoliczności, ale od wewnętrznej postawy i harmonii z rozumem.

Stoicyzm według dzisiejszych pojęć - to postawa życiowa polegająca na zachowywaniu równowagi duchowej, panowaniu nad emocjami i podchodzeniu ze spokojem do wszystkich spraw.

Po stoicku -niezachwianie, ze spokojem.

''Nie jesteś tym, co posiadasz, ale tym, co myślisz''.

''Nie martw się o rzeczy, które są poza twoją kontrolą''.

''Pamiętaj, że twoje życie jest krótkie i nie możesz pozwolić, aby marnować je na rzeczy, które nie mają znaczenia''.

''Największym skarbem, jaki możesz posiadać, jest spokojna dusza''.

''Nie pozwól, aby cokolwiek, co nie zależy od ciebie, wpłynęło na twoje szczęście''.

Sceptycy

Sceptycyzm jako filozoficzna szkoła myślenia wywodzi się z nauk Pyrrona z Elidy (IV/III w. p.n.e.). Starożytni sceptycy byli filozofami, którzy kwestionowali możliwość osiągnięcia pewnej wiedzy. Podkreślali, że nasze zmysły i rozum są zawodne, co uniemożliwia uzyskanie pewnej wiedzy o rzeczywistości. Uważali, że każdą teorię lub pogląd można podważyć, a każde twierdzenie ma swoje przeciwieństwo, równie dobrze uzasadnione. W związku z tym sceptycy unikali jednoznacznych odpowiedzi i sugerowali, że ludzie powinni żyć w sposób, który prowadzi do spokoju ducha poprzez wstrzymanie się od sądów oraz zaakceptowanie niepewności.

Uwaga!!! 

Sceptycyzm według współczesnego znaczenia to powątpiewający stosunek do czegoś.

Człowiek sceptyczny to osoba, która krytycznie i z powątpiewaniem podchodzi do czegoś, nawet jeśli inni akceptują to bez zastrzeżeń.

''Nie ma żadnego poznania, które byłoby absolutnie pewne, dlatego lepiej jest żyć zgodnie z prawdopodobieństwem''.

''Wszystko, co się wydaje, może być poddane w wątpliwość; dlatego nie możemy być pewni niczego''.

''Nie mów, że coś jest, ani że czegoś nie ma, lecz po prostu nie wypowiadaj się na ten temat''.

Epikurejczycy

Epikureizm jako szkoła filozoficzna wywodzi się od Epikura (IV w. p.n.e.). Epikurejczycy zakładali, że przyjemność jest wartością najwyższą i że to dzięki niej oraz jednoczesnemu unikaniu cierpienia, można osiągnąć szczęście. Kładli oni nacisk na umiar, mądrość i przyjaźń, uznając, że najlepsze życie to takie, które jest proste, pozbawione nadmiernych pragnień oraz lęków, zwłaszcza przed bogami i śmiercią. Filozofia epikurejska propagowała unikanie zbędnych przyjemności, które mogą prowadzić do bólu.

Postawa życiowa oparta na tym kierunku, polega na czerpaniu przyjemności z życia. 

''Nie można być szczęśliwym, nie żyjąc rozumnie, moralnie i sprawiedliwie’’

''Prawdziwym bogactwem jest umiejętność cieszenia się tym, co posiadasz’’

''Szczęście jest nie tylko celem, ale także sposobem życia’’

''Nie ma większego błogosławieństwa niż przyjaźń, która jest zbudowana na mądrości’’

''Szukajcie przyjemności, ale wybierajcie te, które nie przynoszą bólu’’

''Carpe diem’’ – korzystaj z dnia

Rafael Santi, Szkoła Ateńska

Platon

Umiejscowienie: w centrum obrazu; idzie rozmawiając z Arystotelesem; po lewej stronie ma swoich uczniów i następców – platoników.

Ubiór: czerwony płaszcz.

Gesty i pozy: palec prawej ręki wzniesiony ku górze, wskazuje niebiosa; w drugiej ręce – dzieło filozoficzne.

Arystoteles

Umiejscowienie: w centrum obrazu; po lewej stronie Platona; po swojej lewej stronie ma uczniów i następców – arystotelików .

Ubiór: niebieski płaszcz.

Gesty i pozy: prawą rękę trzyma poziomo, wskazując ziemię, w lewej ma swoje dzieło „Etykę”; głowę zwraca ku Platonowi.

Diogenes

Umiejscowienie: u stóp Platona i Arystotelesa, w pozycji półleżącej, na schodach.

Ubiór: niedbale ubrany, półnagi.

Gesty i pozy: półleżąc, opiera się na prawej ręce, w lewej trzyma jakąś kartkę, którą czyta, nie zwracając uwagi na innych.

Sokrates

Umiejscowienie: na lewo od Platona, w grupie słuchaczy, z którymi rozmawia.

Ubiór: skromna szata w odcieniu brązu.

Gesty i pozy: mówi, gestykulując, obie ręce wyciągnął przed siebie, stoi plecami odwrócony od wchodzących Platona i Arystotelesa .

Pitagoras

Umiejscowienie: na samym dole obrazu.

Ubiór: w jasnej szacie i płaszczu owiniętym wokół nóg.

Gesty i pozy: siedzi, trzymając w ręce otwartą księgę, w której coś pisze.

Heraklit

Umiejscowienie: w grupie ludzi po lewej stronie, na dole obrazu, najbardziej wysunięty ku środkowi.

Ubiór: szary płaszcz.

Gesty i pozy: siedzi na schodach, zamyślony, z głową podpartą, coś pisze na kartce, ale zupełnie na nią nie patrzy, jakby pisał w natchnieniu.

Napisz kilka zdań w odpowiedzi na poniższe pytanie. 

Zadanie w zeszycie - Podręcznik, s. 15, zadanie 7.

Wiedza o Polsce

Kontynuowaliśmy temat związany z sytuacją na świecie i w Polsce w okresie międzywojennym.